fosfat

İşe gidip gelirken Beşiktaş meydanlarından birini kullanarak deniz kıyısına inerim. Şu Üsküdar motorlarının kalktığı iskelenin hemen karşısındaki meydandan bahsediyorum, ortasında bir havuz ve havuzun içinde kartal heykeli olan. Birkaç yıl önce belediye, meydanın kullanım hakkını çay bahçelerine verdi. Çay bahçeleri de masalarını kartallı havuzun etrafına dizdi. Şimdi insanlar su sesi eşliğinde çaylarını yudumlayabiliyorlar. Geçenlerde yine meydandan geçerken çok ilginç bir manzarayla karşılaştım...

İlk alternatif bulaşık makinesi "deterjanı" girişimimiz olan saf Arap sabunu, uzun vadede bulaşık makinemizin filtresini tıkadığı için, sabun içermeyen bir formül denemeye karar verdik. Aşağıda, bugüne kadar okuduğumuz kaynaklarda en sık rastladığımız formülü ve denememizin sonuçlarını göreceksiniz.

İlk bulaşık makinesi deterjanı denememizi bundan iki yıl kadar önce, saf Arap sabunuyla yaptık. Makinenin deterjan gözüne, "min" yazan seviyeye kadar Arap sabunu doldurduk, kapağı kapattık ve makinenin düğmesine bastık! Bir saat kadar sonra bulaşıklar makineden pırıl pırıl çıkınca, "Tamam!" dedik, "Bir daha sentetik bulaşık deterjanı almıyoruz!" Meğer iş o kadar basit değilmiş...

Doğal temizlik tariflerinin içinde genellikle deterjan yerine sabun bulunuyor. Ne yazık ki bu tür formüller, "sert su" tabir edilen mineral yoğunluğu yüksek sularla kullanıldıklarında bazı sorunlara yol açabiliyor...

Fosfatlarla ilgili en önemli kaygı, çevre için oluşturdukları tehlike. Fosfatları atık sulardan temizlemek zor bir iş olduğu için, atık sulardaki fosfatın çoğu akarsu, göl ve denizlere karışıyor. Fosfatlar, yosunlar için gübre yerine geçerek, aşırı çoğalmalarına yol açıyor. Bu yosunları parçalayan bakterilerse sudaki oksijeni tüketiyor. Böylece aynı bölgede yaşayan balıklar resmen “boğuluyor”...

Bulaşık deterjanlarının içindeki bazı maddeler, tabak ve çanaklardan tam olarak durulanmazlar. Bulaşıkların üzerindeki kalıntı miktarı, söz konusu maddelerin suda çözünürlüğü, bulaşık makinesinin ne kadar dolu olduğu, makinenizin marka ve modeli ve seçmiş olduğunuz yıkama programı gibi etkenlere bağlıdır. İşte ürün etiketinde gördüğümüz ve görmediğimiz maddeler...

Çevre kirliliği deyince çoğumuzun aklına doğadaki kirlilik geliyor. Oysa hepimiz zamanımızın büyük kısmını, iyi havalandırılmayan kapalı mekânlarda geçiriyoruz. EPA verilerine göre, zehirli evsel ürünlerden dolayı ortalama bir evin içindeki hava, dışarıdaki havaya göre 2–5 kat daha kirli. Kapalı mekânlarda hava kalitesini olumsuz etkileyen ve genellikle bilmeden kendimizi gün boyu maruz bıraktığımız evsel ürünlerden en önemlisi de, geçtiğimiz ay bolca ele aldığımız çamaşır deterjanları.

ABD’nin çevreci marketler zinciri Whole Foods, sattığı temizlik ürünlerini değerlendirmek için bir ekolojik derecelendirme sistemi oluşturdu. Whole Foods’da satışa sunulan markaların %90’ı derecelendirme sistemine katılıyor. Eco-Scale adlı sisteme katılan markalar, ürünlerinde bulunan tüm maddeleri etiketlerine yansıtmak zorunda. Whole Foods, ürünlerin etiketlerine bakarak, bunları dört sınıfa ayırıyor: En çok zararlı madde içeren ürünler kırmızı etiket alıyor ve Whole Foods'da satılmıyor. Ürünün içerdiği zararlı maddeler azaldıkça sırasıyla turuncu, sarı ve yeşil etiket veriliyor...

Sabun da temizler, deterjan da. İkisi de köpürür. İkisi de güzel kokar. Peki aralarındaki fark nedir? Sabunu vücudumuzda, deterjanıysa bulaşığımızda, çamaşırımızda kullandığımızı düşünebilirsiniz. Size saçımızı yıkadığımız şampuanların da aslında deterjan olduğunu söylesem? Ve de üzerinde "sabun" yerine "beauty bar" gibi ibareler bulunan kalıp el sabunlarının?